Marek Durajczyk

Gałów (Gross Gohlau)

Miejscowość Gałów swoją nazwę zawdzięcza niemieckiemu słowu Kahlau co oznacza „wyłysiały”. Jest to prawdopodobnie określenie tego miejsca jako pozbawionego drzewostanu z uwagi na wycinkę. Miejscowość po raz pierwszy jest wymieniana w łacińskiej Kronice Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis pochodzącej z lat 1295-1305. Pierwsze wzmianki o obiekcie znajdującym się w tej miejscowości pochodzą za XVI w. W tym czasie Gałów należał do rodziny von Seidlitz. Prawdopodobnie na miejscu obecnych ruin pałacu znajdował się zamek lub dwór obronny. Został on całkowicie zniszczony podczas Wojny trzydziestoletniej pomiędzy 1618 a 1648 rokiem. Pierwsza ikonografia obiektu znana jest z 1780 roku. W XIX w. pałac rozbudowano dodając zachodnie skrzydło i likwidując dziedziniec który znajdował się wewnątrz pałacu. W wyniku przebudów można zauważyć cechy charakterystyczne zarówno dla gotyku jak i renesansu oraz klasycyzmu. Do wejścia prowadzi most. Być może wcześniej pałac otoczony był fosą, jednak w jego późniejszej formie była to jej sucha forma. Po II Wojnie Światowej, zgodnie z tendencją socjalistyczną utworzono w pałacu PGR. Obiekt był zamieszkały przez pracowników gospodarstwa. Powoli popadał w ruinę. W 1998 roku pojawił się pomysł na odbudowę pałacu, jednak w tym samym roku nieznany sprawca podpalił zadaszenie. Przepiękna budowla od tego czasu pozostaje ruiną. Obiekt jest obecnie w rękach prywatnych – jednak do 2015 roku nie widać z zewnątrz śladów na prowadzenie jakichkolwiek prac zmierzających do uratowania tego niezwykle pięknego obiektu.

Ruina kościoła Ewangelickiego w Nasławicach

Nasławice są niewielką wsią położoną na terenie Dolnego Śląska w gminie Sobótka. Znajduje się ona u podnóża Kamiennego Grzbietu (201 m). W tej górze w XIX w. powstała kopalnia serpentynitu obok którego można znaleźć również okazy opali i wezuwianu.

Pierwsze wzmianki na temat kościoła parafialnego pochodzą z 1335 r. W XVI w. Klaryski nabyły folwark wraz z kościołem. Następnie przeszedł on w ręce ewangelickie. W 1621 roku wieś została zniszczona, ucierpiał również kościół. Przeszedł on następie we władanie katolików aby po zajęciu Śląska przez Prusy w 1742 roku protestanci ponownie mogli odzyskać swój majątek. Kościół ponownie został zniszczony podczas II wojny Światowej. Do dzisiaj pozostaje w stanie ruiny. Sam kościół jest budowlą murowaną, jako materiału do budowy użyto kamienia i cegły. Kościół i cmentarz przykościelny otoczone są kamiennym murem pochodzącym z XVII w. Bryła kościoła posiada 2-przęsłową nawę założoną na planie prostokąta. Charakteryzuje się typowo gotycką stylistyką. Prezbiterium oddzielone jest łukiem. Wieża kościoła nie zachowała się do czasów dzisiejszych. Znajdowała się ona po stronie zachodniej. W ścianie prezbiterium można dostrzec charakterystyczne dla gotyku kamienne portale ostrołukowe. W ściany budynku zostały wmurowane płyty nagrobne z lat 1572-1619. Na otaczającym budowlę cmentarzu zachowały się nagrobki z opisami pisanymi Gotykiem z początków XX wieku.

Pałac Kamionna

Opisując zabytki Dolnego Śląska nie sposób nie wspomnieć o pałacu we Wsi Kamionna. Jest to wieś położona w gminie Kąty Wrocławskie na skraju Parku Krajobrazowego Dolny Bystrzycy, nad rzeką Bystrzycą.

We wschodniej części wsi na lewym brzegu rzeki Bystrzycy znajduje się malownicza ruina pałacu. Zarośnięty i mocno dotknięty ręką czasu prześwituje z za gęstej roślinności. Pałac powstał na polecenie barona Augustusa von Kalckeruth i jego małżonki Marii Elizabeth Schmerhowsky von Lidkowitz, w latach 1740-1744 na dwóch wcześniejszych budowlach, konstrukcji dworu z XVI (wybudowanej przez rodzinę von Seydlitz) wieku którego ślady widnieją w piwnicy w zachodnim skrzydle. Południowe skrzydło pałacu również jest podpiwniczone – można tam dostrzec pozostałość renesansowych murów. 

Obecny barokowy pałac jest budowlą dwuskrzydłową i dwukondygnacyjną, opartą na kształcie litery L. Gdzieniegdzie można dostrzec jeszcze ślady elewacji oraz piękne detale architektoniczne zdobiące zewnętrzne mury pałacu. Główne wejście do pałacu znajduje się od strony drogi i prowadzi przez kamienny most nad fosą (poprzednie dwory były dworami nadwodnymi prawdopodobnie wyposażonymi w mosty zwodzone). Fosa została w XIX wieku częściowo zasypana. Drzwi osadzono w portalu zwieńczonego balkonem. Nad wejściem znajduje się kartusz rodzinny von Kaickreuth i Schmerhowski po bokach ozdobionymi altantami. Frontowa elewacja budynku jest dziewięcioosiowa, symetryczna z ryzaliatem trójosiowym. Otwory okienne ozdobione obramieniami i gzymsami nadokiennymi. Niezwykłe detale i zdobienia zachowane jeszcze mimo ogromnych zniszczeń ukazują piękno dawnej budowli. W elewacji dziedzińca można dostrzec trzy arkady pełnołukowe które są pozostałościami dawnych krużganków oraz fragment portalu renesansowego w skrzydle zachodnim. Całość budowli była otoczona ogrodem, obecnie zaniedbanym. 

12 lutego 2015 roku pojawiło się ogłoszenie o sprzedaży ziemi w miejscowości Kamionna z ruinami pałacu, jak twierdzi sprzedawca w ogłoszeniu „Znajdują się na terenie tej ziemi ruiny pałacu tzw. trwała ruina- konserwator zgadza się, by to rozebrać i zrobić lapidarium piękne piwnice” 

Takie traktowanie tak niezwykłego i pięknego zabytku o olbrzymiej wartości architektonicznej i historycznej jest policzkiem dla naszego regionu.

Link do ogłoszenia: http://olx.pl/oferta/kamionna-ziemia-w-dolinie-bystrzycy-1ha-ruiny-palacu-CID3-ID1DeIR.html#d57edda3a5;r:;s