Marek Durajczyk

Ruina kościoła Ewangelickiego w Nasławicach

Nasławice są niewielką wsią położoną na terenie Dolnego Śląska w gminie Sobótka. Znajduje się ona u podnóża Kamiennego Grzbietu (201 m). W tej górze w XIX w. powstała kopalnia serpentynitu obok którego można znaleźć również okazy opali i wezuwianu.

Pierwsze wzmianki na temat kościoła parafialnego pochodzą z 1335 r. W XVI w. Klaryski nabyły folwark wraz z kościołem. Następnie przeszedł on w ręce ewangelickie. W 1621 roku wieś została zniszczona, ucierpiał również kościół. Przeszedł on następie we władanie katolików aby po zajęciu Śląska przez Prusy w 1742 roku protestanci ponownie mogli odzyskać swój majątek. Kościół ponownie został zniszczony podczas II wojny Światowej. Do dzisiaj pozostaje w stanie ruiny. Sam kościół jest budowlą murowaną, jako materiału do budowy użyto kamienia i cegły. Kościół i cmentarz przykościelny otoczone są kamiennym murem pochodzącym z XVII w. Bryła kościoła posiada 2-przęsłową nawę założoną na planie prostokąta. Charakteryzuje się typowo gotycką stylistyką. Prezbiterium oddzielone jest łukiem. Wieża kościoła nie zachowała się do czasów dzisiejszych. Znajdowała się ona po stronie zachodniej. W ścianie prezbiterium można dostrzec charakterystyczne dla gotyku kamienne portale ostrołukowe. W ściany budynku zostały wmurowane płyty nagrobne z lat 1572-1619. Na otaczającym budowlę cmentarzu zachowały się nagrobki z opisami pisanymi Gotykiem z początków XX wieku.

Pałac Kamionna

Opisując zabytki Dolnego Śląska nie sposób nie wspomnieć o pałacu we Wsi Kamionna. Jest to wieś położona w gminie Kąty Wrocławskie na skraju Parku Krajobrazowego Dolny Bystrzycy, nad rzeką Bystrzycą.

We wschodniej części wsi na lewym brzegu rzeki Bystrzycy znajduje się malownicza ruina pałacu. Zarośnięty i mocno dotknięty ręką czasu prześwituje z za gęstej roślinności. Pałac powstał na polecenie barona Augustusa von Kalckeruth i jego małżonki Marii Elizabeth Schmerhowsky von Lidkowitz, w latach 1740-1744 na dwóch wcześniejszych budowlach, konstrukcji dworu z XVI (wybudowanej przez rodzinę von Seydlitz) wieku którego ślady widnieją w piwnicy w zachodnim skrzydle. Południowe skrzydło pałacu również jest podpiwniczone – można tam dostrzec pozostałość renesansowych murów. 

Obecny barokowy pałac jest budowlą dwuskrzydłową i dwukondygnacyjną, opartą na kształcie litery L. Gdzieniegdzie można dostrzec jeszcze ślady elewacji oraz piękne detale architektoniczne zdobiące zewnętrzne mury pałacu. Główne wejście do pałacu znajduje się od strony drogi i prowadzi przez kamienny most nad fosą (poprzednie dwory były dworami nadwodnymi prawdopodobnie wyposażonymi w mosty zwodzone). Fosa została w XIX wieku częściowo zasypana. Drzwi osadzono w portalu zwieńczonego balkonem. Nad wejściem znajduje się kartusz rodzinny von Kaickreuth i Schmerhowski po bokach ozdobionymi altantami. Frontowa elewacja budynku jest dziewięcioosiowa, symetryczna z ryzaliatem trójosiowym. Otwory okienne ozdobione obramieniami i gzymsami nadokiennymi. Niezwykłe detale i zdobienia zachowane jeszcze mimo ogromnych zniszczeń ukazują piękno dawnej budowli. W elewacji dziedzińca można dostrzec trzy arkady pełnołukowe które są pozostałościami dawnych krużganków oraz fragment portalu renesansowego w skrzydle zachodnim. Całość budowli była otoczona ogrodem, obecnie zaniedbanym. 

12 lutego 2015 roku pojawiło się ogłoszenie o sprzedaży ziemi w miejscowości Kamionna z ruinami pałacu, jak twierdzi sprzedawca w ogłoszeniu „Znajdują się na terenie tej ziemi ruiny pałacu tzw. trwała ruina- konserwator zgadza się, by to rozebrać i zrobić lapidarium piękne piwnice” 

Takie traktowanie tak niezwykłego i pięknego zabytku o olbrzymiej wartości architektonicznej i historycznej jest policzkiem dla naszego regionu.

Link do ogłoszenia: http://olx.pl/oferta/kamionna-ziemia-w-dolinie-bystrzycy-1ha-ruiny-palacu-CID3-ID1DeIR.html#d57edda3a5;r:;s 

Zamek w Smolcu

Smolec (Schmolz) – jest to niewielka wieś położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Kąty Wrocławskie. Pośród zabudowań wiejskich znajduje się wybudowany na wyspie renesansowy zamek. Powstał on w 1523 r. na wcześniejszych fundamentach poprzedniego zamku. Dwukondygnacyjna budowla była otoczona fosą wypełnioną wodą. Był dwukrotnie przebudowywany w XVIII i XIXw. Niestety w 1945 roku został zniszczony. Obecnie malownicze mury są słabo widoczne z drogi. Przejeżdżając przez Smolec trzeba trochę poszukać aby odnaleźć ruinę. Teren obecnie zarośnięty, zaniedbany i porzucony. Wielka szkoda gdyż wystarczyło bym aby miasto lub gmina oczyściła teren, wstawiła kilka ławek, kamienne stoły i kosze na śmieci oraz tablicę informującą o historii tego zamku. Powstało by dzięki temu piękne miejsce do grillowania i odpoczynku. Wielka szkoda że obiekty nawet będące w stadium trwałej ruiny niszczeją dalej na naszych oczach. Za kilkadziesiąt lat pozostanie tylko na zdjęciach…

Dwór Górzyce

Górzyce (Guherwitz) – jest to niewielka wieś położona na Dolnym Śląsku w powiecie Wrocławskim. Na obecnym terenie tuczarni trzody chlewnej znajduje się renesansowy dwór. Powstał on na przełomie XVI/XVII wieku. Początkowo otoczony fosą, przebudowany około 1700 roku. Obecnie porzucony – niszczeje.

Pałac w Mańczycach

Pierwsze wzmianki o pałacu pojawiły się w 1783 roku w kronikach strzelińskich. Przypuszczalnie już w XVII w. istniał w miejscu obecnego pałacu dwór będący własnością rodziny von Gfug. Niestety ostatni członek rodu Karl Christian von Gfug umiera bezpotomnie. Cały majątek przechodzi w ręce wdowy, Eleonory Caroliny von Hochberg. Po jej śmierci w 1737 roku wieś staje się własnością rodziny von Posadowsky którzy byli spokrewnieni z Hohbergami. W 1778 r. Mańczyce po raz kolejny zmieniają właściciela, zostają kupione przez Adama Bohuslava von Sandreczku und Sandraschütz. To jednak nie koniec zmian własności, bowiem w latach 30’ XIX w. Georg von Stosch zostaje nowym właścicielem majątku. W roku 1887 następuje przebudowa pałacu na styl klasycystyczny. W rękach rodziny von Stosch pałac pozostaje do początków XX w. Następnymi właścicielami pałacu staje się rodzina von Rohr. Po zakończeniu II Wojny Światowej pałac przechodzi w zarząd Kombinatu PGR w Strzelinie. W tym czasie bezpowrotnie znika z pałacu wszelkie wyposażenie, meble oraz inne zabytki. W 1997 roku pałac zostaje sprzedany w ręce prywatne, jednak od 2005 roku nikt się nim nie interesuje. Właściciel nie przyjeżdża a pałac umiera w ciszy na oczach mieszkańców miejscowości.