Marek Durajczyk

Pałac w Bronowie (Schloss Bornchen)

Pałac w Bronowie (Schloss Bornchen) – obiekt powstał w 1880 roku w wyniku przebudowy XVIII wiecznego dworu. Przebudowy dokonała rodzina von Mutius która to od 1745 roku była właścicielem miejscowości. Pałac zawiera w sobie cechy barokowe takie jak portal czy pilastry. Obecnie zaniedbany i opuszczony. Zdecydowanie czasy jego świetności dobiegły końca. Niegdyś pełen drogocennego dobytku rodu Mutius (min. Kolekcja obrazów Antonina Pesne i Antona Graffa) obecnie ma niewielkie szanse na ratunek. Obiekt musi przejść jak najszybciej remont zabezpieczający, w przeciwnym wypadku przepadnie na zawsze.

Gałów (Gross Gohlau)

Miejscowość Gałów swoją nazwę zawdzięcza niemieckiemu słowu Kahlau co oznacza „wyłysiały”. Jest to prawdopodobnie określenie tego miejsca jako pozbawionego drzewostanu z uwagi na wycinkę. Miejscowość po raz pierwszy jest wymieniana w łacińskiej Kronice Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis pochodzącej z lat 1295-1305. Pierwsze wzmianki o obiekcie znajdującym się w tej miejscowości pochodzą za XVI w. W tym czasie Gałów należał do rodziny von Seidlitz. Prawdopodobnie na miejscu obecnych ruin pałacu znajdował się zamek lub dwór obronny. Został on całkowicie zniszczony podczas Wojny trzydziestoletniej pomiędzy 1618 a 1648 rokiem. Pierwsza ikonografia obiektu znana jest z 1780 roku. W XIX w. pałac rozbudowano dodając zachodnie skrzydło i likwidując dziedziniec który znajdował się wewnątrz pałacu. W wyniku przebudów można zauważyć cechy charakterystyczne zarówno dla gotyku jak i renesansu oraz klasycyzmu. Do wejścia prowadzi most. Być może wcześniej pałac otoczony był fosą, jednak w jego późniejszej formie była to jej sucha forma. Po II Wojnie Światowej, zgodnie z tendencją socjalistyczną utworzono w pałacu PGR. Obiekt był zamieszkały przez pracowników gospodarstwa. Powoli popadał w ruinę. W 1998 roku pojawił się pomysł na odbudowę pałacu, jednak w tym samym roku nieznany sprawca podpalił zadaszenie. Przepiękna budowla od tego czasu pozostaje ruiną. Obiekt jest obecnie w rękach prywatnych – jednak do 2015 roku nie widać z zewnątrz śladów na prowadzenie jakichkolwiek prac zmierzających do uratowania tego niezwykle pięknego obiektu.

Pałac Dankowice

Kierując się w kierunku miejscowości Jerzyce Wielkie od strony Jordanowa Śląskiego mijamy po drodze wieś Dankowice. Pomiędzy zabudowaniami po prawej stronie drogi można dostrzec ruiny pałacu. Budowla powstała latach 30’ XVIII wieku. Pierwotnie barokowy budynek należał do rodziny von Wagenhoff którzy byli właścicielami tutejszego majątku ziemskiego. Pierwsza przebudowa miała miejsce w XIX wieku podczas której pałac zyskał neoklasycystyczny charakter oraz została dobudowana część mieszkalna dla zarządcy majątku. Kolejna i ostatnia już przebudowa miała miejsce na początku XX wieku. Obecnie porzucony, zrujnowany, niszczeje z każdą chwilą.

Nikt już nie pamięta czasów świetności pałacu. W stanie nadającym się do użycia znajduje się obecnie zamieszkała przybudówka. Jaki los czeka sam pałac. Widząc stan obecny ciężko myśleć o jego przyszłości.

Pałac Kamionna

Opisując zabytki Dolnego Śląska nie sposób nie wspomnieć o pałacu we Wsi Kamionna. Jest to wieś położona w gminie Kąty Wrocławskie na skraju Parku Krajobrazowego Dolny Bystrzycy, nad rzeką Bystrzycą.

We wschodniej części wsi na lewym brzegu rzeki Bystrzycy znajduje się malownicza ruina pałacu. Zarośnięty i mocno dotknięty ręką czasu prześwituje z za gęstej roślinności. Pałac powstał na polecenie barona Augustusa von Kalckeruth i jego małżonki Marii Elizabeth Schmerhowsky von Lidkowitz, w latach 1740-1744 na dwóch wcześniejszych budowlach, konstrukcji dworu z XVI (wybudowanej przez rodzinę von Seydlitz) wieku którego ślady widnieją w piwnicy w zachodnim skrzydle. Południowe skrzydło pałacu również jest podpiwniczone – można tam dostrzec pozostałość renesansowych murów. 

Obecny barokowy pałac jest budowlą dwuskrzydłową i dwukondygnacyjną, opartą na kształcie litery L. Gdzieniegdzie można dostrzec jeszcze ślady elewacji oraz piękne detale architektoniczne zdobiące zewnętrzne mury pałacu. Główne wejście do pałacu znajduje się od strony drogi i prowadzi przez kamienny most nad fosą (poprzednie dwory były dworami nadwodnymi prawdopodobnie wyposażonymi w mosty zwodzone). Fosa została w XIX wieku częściowo zasypana. Drzwi osadzono w portalu zwieńczonego balkonem. Nad wejściem znajduje się kartusz rodzinny von Kaickreuth i Schmerhowski po bokach ozdobionymi altantami. Frontowa elewacja budynku jest dziewięcioosiowa, symetryczna z ryzaliatem trójosiowym. Otwory okienne ozdobione obramieniami i gzymsami nadokiennymi. Niezwykłe detale i zdobienia zachowane jeszcze mimo ogromnych zniszczeń ukazują piękno dawnej budowli. W elewacji dziedzińca można dostrzec trzy arkady pełnołukowe które są pozostałościami dawnych krużganków oraz fragment portalu renesansowego w skrzydle zachodnim. Całość budowli była otoczona ogrodem, obecnie zaniedbanym. 

12 lutego 2015 roku pojawiło się ogłoszenie o sprzedaży ziemi w miejscowości Kamionna z ruinami pałacu, jak twierdzi sprzedawca w ogłoszeniu „Znajdują się na terenie tej ziemi ruiny pałacu tzw. trwała ruina- konserwator zgadza się, by to rozebrać i zrobić lapidarium piękne piwnice” 

Takie traktowanie tak niezwykłego i pięknego zabytku o olbrzymiej wartości architektonicznej i historycznej jest policzkiem dla naszego regionu.

Link do ogłoszenia: http://olx.pl/oferta/kamionna-ziemia-w-dolinie-bystrzycy-1ha-ruiny-palacu-CID3-ID1DeIR.html#d57edda3a5;r:;s 

Dwór Górzyce

Górzyce (Guherwitz) – jest to niewielka wieś położona na Dolnym Śląsku w powiecie Wrocławskim. Na obecnym terenie tuczarni trzody chlewnej znajduje się renesansowy dwór. Powstał on na przełomie XVI/XVII wieku. Początkowo otoczony fosą, przebudowany około 1700 roku. Obecnie porzucony – niszczeje.

Pałac w Mańczycach

Pierwsze wzmianki o pałacu pojawiły się w 1783 roku w kronikach strzelińskich. Przypuszczalnie już w XVII w. istniał w miejscu obecnego pałacu dwór będący własnością rodziny von Gfug. Niestety ostatni członek rodu Karl Christian von Gfug umiera bezpotomnie. Cały majątek przechodzi w ręce wdowy, Eleonory Caroliny von Hochberg. Po jej śmierci w 1737 roku wieś staje się własnością rodziny von Posadowsky którzy byli spokrewnieni z Hohbergami. W 1778 r. Mańczyce po raz kolejny zmieniają właściciela, zostają kupione przez Adama Bohuslava von Sandreczku und Sandraschütz. To jednak nie koniec zmian własności, bowiem w latach 30’ XIX w. Georg von Stosch zostaje nowym właścicielem majątku. W roku 1887 następuje przebudowa pałacu na styl klasycystyczny. W rękach rodziny von Stosch pałac pozostaje do początków XX w. Następnymi właścicielami pałacu staje się rodzina von Rohr. Po zakończeniu II Wojny Światowej pałac przechodzi w zarząd Kombinatu PGR w Strzelinie. W tym czasie bezpowrotnie znika z pałacu wszelkie wyposażenie, meble oraz inne zabytki. W 1997 roku pałac zostaje sprzedany w ręce prywatne, jednak od 2005 roku nikt się nim nie interesuje. Właściciel nie przyjeżdża a pałac umiera w ciszy na oczach mieszkańców miejscowości.